Die dag werd ik gered. Ik opende de deur van het kantoor van de communicatieadviseur van Risse Groep. Achter het bureau zat Loes. In mijn ogen zag ze er een beetje engelachtig uit. Toen ik dichterbij kwam, keek ze me lachend aan en zei: “Je bent een geschenk uit de hemel!” Ze had het namelijk nogal druk en ik kon haar komen helpen. Hoewel ik niet gelovig was, had ik een onbestemd gevoel dat deze ontmoeting niet helemaal toevallig was. Dat ik op een vreemde manier iets te doen had hier.
“Wat een goede binnenkomer”, lachte ik. “Ik hoop dat ik je niet teleurstel, want ik ben helaas absoluut geen heilige!”
Daar kwam ze nog wel achter…
Het was eind 2015. Ik was een jaar werkloos, de economische crisis woedde nog hevig. Solliciteren als een idioot en afwijzing op afwijzing, daar wordt een mens onzeker van.
Afgelopen
Een paar dagen eerder fietste ik voor het eerst naar Risse Groep/Werk.Kom. Toen ik de uitnodiging voor de intake las dacht ik: “Oh my God, moet ik naar De Risse?! Nu is mijn leven echt afgelopen!” Niets bleek minder waar. Alles kwam uiteindelijk goed met mij toen ik daar over de drempel stapte. Want Risse Groep en Werk.Kom zijn er niet voor losers. Ze redden regelmatig mensen zoals ik, die een verkeerde afslag namen of onzeker werden op school of op de arbeidsmarkt, een mooie missie. Bij Risse Groep en Werk.Kom mogen ze hun talent verder ontdekken en leren kennen.
Werk.Kom zou me gaan helpen bij het zoeken naar een baan. Bij de intake maakte ik kennis met de rauwe Theo. Beetje warrig haar, hart van platina. Theo was een dwarsdenker en had tevens een creatief master mind. Theo: “Ik lees jouw Cv. Je hebt veel ervaring met schrijven, je schreef voor kranten en websites. Dan kun jij misschien iets betekenen voor onze communicatie adviseur Loes. Zij heeft het nogal druk. Ik zal eens bij haar polsen.”
Theo legde het voor en Loes wilde kennismaken om te kijken of het zou klikken. Het bleek meteen te klikken, van mens tot mens en waarschijnlijk ook beroepsmatig. Loes besloot dat ik drie maanden stage mocht komen lopen.
Ik was heel blij dat ik deze kans kreeg. De mensen hadden hier iets geruststellends. Mijn carrière was tot dan toe wat anders verlopen dan bij de meeste mensen uit mijn vriendenkring. De kaarten in mijn leven lagen van oorsprong heel gunstig: ik kom uit een geweldig nest, had de leukste vrienden, een goed gevoel humor, heel wat denkkracht vermengd met een rijke fantasie en een mooi gevoelsleven. Verder had ik een creatief brein, ik was een schrijver en ik studeerde met goede punten af op de universiteit. Alles was klaar voor die vlammende carrière waar de hele wereld van op zou kijken. Maar ik eindigde uiteindelijk in de diepe krochten van de psychiatrie. Het noodlot trof mij voor het eerst in 2006.
Faalangst
Ik had een grote ambitie, maar ik was ook bang. Er was een diepe existentiële angst die me zo nu en dan al vanaf mijn kindertijd bezocht, ’s nachts als ik alleen was. Het was de angst om te mislukken, een verlammende faalangst. De angst dat ik het niet waar kon maken. De angst om het allemaal zelf te doen in het leven. Ik was bang voor de maatschappij, bang voor de eeuwige ratrace en dat ik elke dag goed of nog beter moest zijn. Ik was bang om beoordeeld te worden en had een grote prestatiedrang, alsof ik mezelf moest bewijzen, omdat ik mezelf misschien niet goed genoeg vond.
Het is een angst die ik geërfd had, die van moeder op dochter over ging. De angst wierp af en toe een schaduw op mijn verder gezellige studietijd. In het jaar na mijn afstuderen raakte ik steeds somberder. Het leven leek zinloos. Wat had ik te doen in deze waanzinnige wereld, geregeerd door survival of the fittest? Steeds verder gleed ik het duister in. En toen… maakte ik de noodlottige beslissing. Het was een wanhoopsdaad. Ik ging zonder enige lerarenopleiding spontaan voor 4 klassen pubers staan op een middelbare school om een docent Nederlands te vervangen. Nooit had ik een seconde voor een klas gestaan en ik had cultuurwetenschap gestudeerd met een minor in wereldliteratuur in plaats van Nederlands. Op dag 1 wist ik dat dit lesgeven mij ongelukkig maakte. En pubers zijn niet de makkelijkste doelgroep. Een vervanger wordt natuurlijk flink uitgetest. Hoewel de leerlingen de tent echt niet afbraken, had ik elke dag het gevoel dat ik hopeloos faalde, maar ik vond dat ik toch deze opdracht af moest maken.
Prozac
Slapen lukte niet meer, terwijl ik mezelf elke dag verder kapot maakte, niets liet ik heel van mezelf. Steeds verder zakte ik weg in de depressie en ik werkte wel 80 uur per week, zonder een minuut slaap. Uiteindelijk woog ik 43 kilo en kreeg ik van een psychiater het anti-depressivum Prozac toegediend. Dat gaf de genadeklap. Prozac werd later bekend als medicijn dat psychoses en suïcide-neigingen kan opwekken bij mensen die daar niet eens aanleg voor hebben. De hele dag stond ik kotsend boven de w.c.. Het moest eruit: al het leven dat nog in me zat. Zelfdoding leek in mijn verwarring de enige oplossing. Gelukkig… heel gelukkig had ik de kracht niet.
En toen op de heetste dag van het jaar…ging ik dood.
In een psychose lopen waan en werkelijkheid enigszins door elkaar.
Geloof het of niet. Ik dacht dat ik mijn leven beëindigd had en nu in de hel beland was. Demonen omcirkelden me, ik moest letterlijk afdalen in de onderwereld uit beroemde mythen. Gegild heb ik van angst en ik heb mijn vader – die ik voor God aanzag – gebeten. Het diepste lijden van de mensheid kwam in akelige visioenen voor mijn geestesoog voorbij. De psychose duurde een dag en ik heb deze als zeer traumatisch ervaren. Ik liet me opnemen in een psychiatrische kliniek en herstelde daar langzaam maar goed.
Er was leven na de dood!
Hemel en hel
Met nieuwe levensmoed besloot ik: als ik zelf de hel kan creëren, dan kan ik ook de hemel creëren. In mijn hoofd. De wereld bestaat toch niet los van je eigen waarneming. En het lukte. Meestal bezag ik de wereld nu vanuit een heel vredig gemoed. Peace of mind is een groot goed. Ik snapte nu wat Jezus bedoelde toen hij zei: ‘Het koninkrijk der hemelen is in u.’ Je kunt de hemel zelf creëren in je hoofd. Natuurlijk gebeurden er nare dingen in het leven, maar daar keek ik op een nieuwe constructieve manier tegenaan. Juist van moeilijke dingen die ik tegenkwam leerde ik veel. En voor de rest had ik peace of mind en genoot ik met volle teugen, want gelukkig was ik er nog.
Toch durfde ik niet echt op weg na het trauma, naar een baan op mijn opleidingsniveau. Faalangst regeerde weer. Nu associeerde ik een nieuwe baan met hel en verdoemenis. Wat als ik weer ziek zou worden als ik de grote stap zou maken? Ik speelde op safe en werkte in die tijd op het tankstation waar ik al in mijn studietijd werkte. Daarnaast schreef ik als freelance journalist voor kranten en websites, ook volgde ik cursussen in filosofie en interviewen en ondertussen droomde ik mijn carrière achter de kassa bij elkaar. Ook achter de kassa kende ik heel wat gelukkige dagen en had ik fijne collega’s. Het was veilig. En ik beweerde bij hoog en bij laag dat het een keuze was, dat ik gewoon een hekel had aan kantoren. Mensen dachten: ze zal wel niet ambitieus zijn. De waarheid was dat ik ambitieuzer was dan goed voor me was en daardoor blokkeerde. Misschien had ik teveel boeken gelezen van grote geesten uit de geschiedenis waardoor ik mijn eigen lat absurd hoog legde. Ik dacht werkelijk dat ik niet geslaagd was als ik geen grote literatuurprijs in de wacht sleepte, dus bleef ik maar de eeuwige belofte die niet ingelost werd.
De hemel duurde helaas geen eeuwigheid. In 2009 kwam ik - door weer een faalervaring - in een zware depressie terecht en uit angst liet ik me weer opnemen in de psychiatrische kliniek. Een aantal maanden later ging het weer beter. Ik ging verder waar ik gebleven was en bleef de eeuwige belofte. Ik heb absoluut geen spijt van de jaren op het tankstation. Het was vaak een mooie tijd. Sinds 2011 heb gelukkig geen depressies meer gehad.
Baan kwijt
Maar in 2014 raakte ik mijn baan kwijt. Ergens was ik opgelucht. Misschien was dit wel de weg voor me. Anders was ik tot mijn 67ste op het tankstation blijven werken en dan was ik nooit gaan doen waarvoor ik echt op aarde was. Want ik was niet op aarde om verkoper te zijn, ik ben een schrijver. Een schrijver die uiteindelijk de (succes)verhalen zou gaan schrijven van mensen die net als ik soms tot op de bodem gingen en die ook gered werden bij Risse Groep en Werk.Kom. Een mooiere levenstaak kan ik me niet voorstellen. Ik deed iets met mijn talent. Stukken beter dan een grote literatuurprijs winnen. Dan had alles toch zin gehad.
En op de dag dat ik bij Risse Groep binnenliep viel dus alles op zijn plek. Ik ging stagelopen in het mooie team van Loes en de razend creatieve Rim. Loes bleek niet alleen engelachtig, maar ze zette mij ook op m’n plek als dat nodig was. De combinatie van ruimte geven, grenzen stellen en geduld was goud waard. Ze coachte me en voelde aan waar mijn talent lag en hoe ik dat steeds beter kon inzetten. Het ging al gauw goed en ik mocht ook nog doen wat ik het liefst deed. Mensen interviewen die via Risse Groep hun droombaan hadden bemachtigd, ondernemers interviewen die met Risse Groep in zee gingen, nieuwe collega’s portretteren en later scripts schrijven voor video’s en animaties. Ik zei vaker tegen mensen: ‘Ik ‘werk’ niet meer echt, ik doe gewoon de hele dag leuke dingen!’ Na drie maanden kreeg ik te horen dat ik een dienstverband kreeg. Alleen… er was nog een addertje onder het gras. Risse Groep kon me niet meer dan 24 uur bieden. Ik had nog een baan nodig om rond te komen.
Op de dag dat ik mijn contract tekende kwam ‘het universum’ in actie. Bij Werk.Kom rinkelde spontaan de telefoon. “Het is hier met Margot van de gemeente. In de bak van de bijstand heb ik het CV gevonden van ene Danielle Stals die cultuurwetenschap studeerde. Zou Danielle misschien stage willen lopen in het team cultuur van de gemeente?” Yes! Dat wilde Danielle wel. Die eerste stage had een baan opgeleverd, dus wie weet wat de tweede stage op zou leveren. En jawel, binnen drie maanden had ik twee hele toffe betaalde banen op mijn opleidingsniveau!
En dan nu het geheim achter mijn verhaal. Soms geloven andere mensen eerst in je en ga je het dan pas zelf weer geloven. Dat gebeurde de dag dat ik binnenkwam bij Risse Groep en dat gebeurde precies zo bij de gemeente. Ook daar werkten allemaal geweldige collega’s die in mij en mijn talenten geloofden. Ook de gemeente bleek mensen te redden. Had de kritische burger dat gedacht?
Ontdekken
En het geheim van mijn uiteindelijke succes is dat ik laagdrempelig begon bij De Risse en de gemeente met een stage waarin in rustig mocht ontdekken, experimenteren, vallen en weer opstaan. Ik kreeg ook letterlijk plek om te vallen. Ik kreeg de ruimte om te worden wie ik altijd had moeten zijn. Ik hoefde niet meteen voor 150% te functioneren en had niet meteen mega grote verantwoordelijkheden. Bij mijn eerste contracten voerden ze een loonwaardemeting uit. Daarin wordt je arbeidsproductiviteit gemeten, als deze op punten minder dan gemiddeld is, krijgt de werkgever een financiële compensatie. Dit nam voor mij de grote druk weg. Ja, ik mocht ook legaal steken laten vallen, had soms een baaldag. Ook startte ik de eerste tijd soms wat later in de ochtend tussen 09.30u en 10.00u, omdat ik met mijn AD(H)D hoofd zelden voor 4u ’s nachts in slaap viel of nog veel later, waardoor ik me wel eens versliep.
En ja… af en toe kwam ik in het begin doodleuk om 11u ’s ochtends binnenwandelen – met het haar rechtop op mijn hoofd - alsof dat de gewoonste zaak van de wereld was. Er werd altijd gekeken: ‘wat werkt wel’? Er waren geweldige collega’s die me door de jaren heen op allerlei vlakken coachten. En tegenwoordig ben ik absoluut op het punt waarop ik nu ook had gestaan als ik de omweg in de psychiatrie niet had gemaakt. Ik ben zelfs volledig in het gareel en binnen dat gareel blijf ik me ook nog elke dag ontwikkelen. Meestal begin ik heden op verdacht christelijke tijdstippen. Wie had dat ooit gedacht?! Ben ik dan toch een heilige?
Draaideur
Maar ik weet dat het niet vanzelfsprekend is dat ik hier nu sta. Heel veel mensen komen in de geestelijke gezondheidszorg in de draaideur terecht. Angstig en onzeker geworden door hun ziekte en hun falen zakken ze steeds dieper de put in. Van ellende steken ze nog maar een sigaretje of een jointje op of schenken nog een wijntje bij. Nooit komen ze erachter wat eigenlijk de roep van hun ziel is of hun levensmissie. Nooit komen ze erachter hoe geweldig het is om je talenten te mogen ontdekken en ontplooien.
Maar ik heb mijn levensmissie vorig jaar echt ontdekt: ik wil me helemaal inzetten voor mensen zoals ik. Bij Risse Groep komen mensen uit alle hoeken van de samenleving terecht. Sommigen verlieten hun geliefde thuisland dat in oorlog is. Sommigen maakten hun opleiding niet af, een keuze die ze nog jaren achtervolgde. Sommigen hadden een mooi en succesvol leven, maar raakten het geloof in zichzelf kwijt in een burn out. Sommigen werden getroffen door long covid en komen tot bloei in een werkervaringstraject. Sommigen konden niet goed mee op school en vergaten hoe mooi het is om te leren en nieuwe dingen te proberen. Al deze mensen worden gerepareerd bij De Risse. Ze leren net als ik weer in zichzelf te geloven. Ook zij ontdekken talenten en mogen vallen en weer opstaan. Totdat ze een fantastisch leven hebben opgebouwd en echt gelukkig zijn. Zo veel mensen staan ten onrechte naast de samenleving. Ze zitten allemaal boordevol talenten, alleen moet iemand een keer echt vol vertrouwen op de knop ‘go’ drukken.
Missie
Afgelopen jaar heb ik ervoor gekozen de gemeente – waar ik jaren ontzettend graag heb gewerkt met fijne collega’s en veel geleerd heb - te verlaten om me volledig te kunnen focussen op de missie bij Risse Groep: ‘Samen maken we werk van talent!’ En wist je dat ik zelfs een beetje voor ‘de klas’ sta tegenwoordig? Ook mijn lesgeef-trauma heb ik bij Risse Groep aangepakt. Ik geef #samen met mijn collega Henri les aan mensen die moeite hebben met lezen en schrijven. In de toekomst wil ik misschien lessen positief denken en omdenken gaan geven, als dat mag. Het lesgeven geeft me veel voldoening. Geweldig om te doen! Ook de mensen in onze les ontdekken plotseling hoe mooi het is om elke dag te leren, iets wat ze op school hadden afgeleerd.
Ik gun iedereen de ontwikkeling die ik zelf doormaakte. Dus:
Voor degene die soms niet meer in zichzelf gelooft. Voor degene die denkt dat hij de weg niet terugvindt. Voor degene die achtervolgd wordt door de spoken uit het verleden. Voor degene die gelukkige dagen slijt achter de kassa en de ware roep van zijn ziel (nog) niet durft te horen. He not busy being born is busy dying… Er is leven na de dood! Ik kan het weten want ik keerde symbolisch terug uit het dodenrijk. Ik gun het jou ook: elke dag opnieuw geboren worden, nieuwe dingen leren, werk maken van je talent en de hemel bereiken in je gevoelsleven!
